Бальшы
Аляксей Міхайлавіч
Нарадзіўся ў г.п. Наваельні, дзе вырас і скончыў школу. На прызыўной камісіі камісар прапанаваў хлопцу звязаць сваё жыццё з ваеннай службай. Аляксей паступаў у Калінінградскае ваеннае вучылішча, але не прайшоў па конкурсу. Аднак ад мары стаць ваенным не адказаўся і паступіў у Кіраў, школу тэхнікаў ваенна-паветраных сіл. Ужо праз два гады па размеркаванню папаў у групу савецкіх войск у Германію, дзе служыў баявым тэхнікам верталёта на працягу трох год.
- Жылі мы ў модулях - зборных шчытавых доміках, якія размяшчаліся ў аэрапорце. Нас было па пяць чалавек у пакоях. У цэлым, умовы для жыцця былі някепскія. Харчаваліся ў лётна-тэхнічнай сталовай. У вольны час заўсёды наведвалі клуб, дзе нам паказвалі фільмы. Да нас нават з канцэртам Разенбаўм прыязжаў, - успамінае Аляксей Міхайлавіч.
Аднак было многа і непрыемных момантаў. Паколькі Кабул знаходзіўся на вышыні 1780 метраў над узроўнем мора, то летам жара проста не давала спакою. Тэмпература паветра каля плюс 50 градусаў і плюс 60 у нізінах. Вядома, жара - самае добрае окружэнне для развіцця дызентэрыі, тыфа, гепатыта. Пагэтаму амаль усе хлопцы перахварэлі гэтымі хваробамі.
Зіма ў Кабуле таксама не радавала вачэй белым дываном снега. Тэмпература зніжалася да нуля, часам ішоў снег, але доўга не залежваўся і да вечара разставаў. На пытанне: "Што больш за ўсё адразу здзівіла ў Кабуле" Аляксей Міхайлавіч адказаў: "Жара і белы-белы небасхіл, як прасціна. Калі воблакі прыходзілі, то яны плылі не па небасхілу, як мы прывыклі бачыць, а слаліся па зямлі". Такая пагода лічылася нялётная, пагэтаму ўвесь час лётчыкі праводзілі на зямлі. Але, паверце, і баявых заданняў хапала на долю Аляксея Міхайлавіча. На яго ліку 1050 гадзін палёта ў паветры, а вылетаў яшчэ больш.
Лятаў Аляксей Бальшы на шматцэлевым верталёце МІ-8, які выкарыстоўваўся для перевозкі груза, людзей, пошты, назіранняў за караванамі, дэсантыравання. Пры неабходнасці на машыну навешвалі зброю і ляталі ў якасці штурмавікоў. Абаранялі, як быццам ангелы з нябес, тых, хто пападаў у бяду на зямлі.
На задання звычайна ляталі групамі: пара верталётоў М-8, пара прыкрыццё - верталёты МІ-24, якія выконвалі агнявую подтрымку. Увярху прыкрывалі два "грача", самалёты СУ-25.
Хосцінскую аперацыю Аляксей Міхайловіч успамінае як адну з самых жудасных. Іменна за выконванне такіх цяжкіх заданняў Аляксея Бальшога ўзнагародзілі медаллю "За боевые заслуги".
Літаратура: Аляксей Міхайлавіч Бальшы // З архіва музея Гімназіі №1 г.Дзятлава.
